کلاچ به تعویض دنده کمک کرده و استفاده از آن نیز آسان است ، فقط در ابتدای کار مقداری کار شما را مشکل می‌کند . بعد از عادت کردن به آن ، به‌راحتی می‌توانید به نرمی دنده را عوض کنید .

آشنایی با کلاچ و دنده
مکان دنده‌ها را حفظ کنید . اگر نمی‌توانید شماره‌ها را روی دست دنده ببینید ، با جا زدن آن‌ها ، دنده‌ها را پیدا کنید . بسیاری از ماشین‌های دنده دستی الگوی H شکلی دارند که با شماره فرد در بالا و شماره‌های زوج در پایین نمایش داده می‌شوند .

در بیشتر ماشین‌ها ، دنده ۱ دقیقاً در بالای دنده ۲ ، دنده ۳ در سمت راست دنده ۱ و بالای دنده ۴ ، و دنده ۵ در سمت راست دنده ۳ و در بالای دنده‌عقب قرار دارد .

حالت خلاص ممکن است با حرف N نمایش داده شود . در این حالت ماشین در هیچ‌کدام از دنده‌ها نیست . دنده‌خلاص دنده نیست بلکه منظور این است که ماشین در هیچ‌کدام از دنده‌های دیگر نیست .

با دست راست دنده را عوض کنید و حواستان کاملاً به دنده باشد . رانندگی با دنده دستی نیازمند این است که شما به‌صورت مدام دنده‌های خودرو را عوض کنید . این کار را باید با دست راست خود انجام دهید .

از تلفن همراه و عوض کردن آهنگ در هنگام رانندگی با ماشین دنده دستی اجتناب کنید . فقط روی دنده و جاده پیش و روی خود تمرکز کنید .

پدال‌ها را به خاطر بسپارید . پای چپ را برای گرفتن پدال کلاچ که سمت چپ قرار دارد استفاده کنید . درزمانی که نیاز به تعویض دنده‌دارید ، پدال کلاچ را کاملاً تا پایین فشار دهید . از گذاشتن پای خود روی کلاچ در حالت استراحت خودداری کنید ، این کار می‌تواند باعث خورده شدن بیشتر دیسک و صفحه و کاهش عمر مفید آن شود . پدال وسط ترمز و پدال سمت راست گاز است .

روشن کردن و شروع به حرکت ماشین
در حالت خلاص و ترمزدستی بالا استارت بزنید . خودروهای دنده دستی فاقد دنده پارک هستند ، بنابراین برای استارت زدن باید آن‌ها را در حالت خلاص قرارداد و ترمزدستی را نیز در حالت کشیده شده ( بالا ) گذاشت .

اگر دستی را نکشیده باشید ، ممکن است ماشین شما شروع به حرکت کردن کند .

بیشتر ماشین‌ها دارای نمایشگری در پشت آمپر هستند که بالا بودن ترمزدستی را نشان می‌دهد .

با پای چپ خود کلاچ را بگیرید ( تا ته به پایین فشار دهید ) . درزمانی که آماده استارت زدن ماشین هستید ، پای خود را روی کلاچ گذاشته و تا انتها آن را فشار دهید .

فقط از پای چپ برای کلاچ و از پای راست برای گاز دادن و ترمز گرفتن استفاده کنید .

سویچ را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید و استارت بزنید . بعد از استارت زدن دنده ۱ را جا بزنید ، حواستان باشد که در هنگام جا زدن دنده کلاچ کاملاً پایین باشد .

در ماشین‌های ۵ دنده ، دنده اول در سمت چپ و بالا قرار دارد . اگر در مکان دنده ۱ شک دارید ، روی دست دنده را نگاه کنید .

دستی را بخوابانید و پدال ترمز را فشار دهید . پشت آمپر را نگاه کنید و مطمئن شوید که چراغ ترمزدستی خاموش است . بعد از پایین آوردن ترمزدستی ممکن است ماشین شما مقداری تکان بخورد .

دور موتور ماشین را روی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ببرید . به نشان‌دهنده دور موتور نگاه کنید ، شما برای اینکه بتوانید بدون اینکه ماشین خاموش شود آن را حرکت دهید ، باید دور موتور را در بازه گفته قرار دهید .

اگر دور موتور پایین‌تر باشد ، ممکن است که ماشین را خاموش‌کنید .

درزمانی که کلاچ را بالا می‌آورید و به نقطه‌ای می‌رسید که احساس می‌کنید ماشین درگیر می‌شود ، به آن نقطه ، نقطه اصطکاک می‌گویند .

به‌آرامی کلاچ  را بالا بی آورید . پای خود را به‌آرامی از روی پدال کلاچ بردارید تا ماشین شروع به حرکت کردن کند . مقداری پدال گاز را فشار دهید تا ماشین شتاب بگیرد . در صورتیکه احساس کردید ماشین در حال خاموش شدن است ، دوباره کلاچ را فشار دهید و دوباره امتحان کنید .

اگر در اینکار نا موفق بودید ، با ترمز دستی بالا اقدام کنید . با اینکار میتوانید از همان ابتدا پای خود را روی پدال گاز بگذارید و در زمان حرکت کردن ترمز دستی را بخوابانید .

تا زمانی که نقطه اصطکاک را حس کنید ، کلاچ را آرام بالا بی آورید . تا جاییکه درگیر شدن موتور به گیربکس را حس کنید ، کلاچ را آرام بالا بی آورید . این نقطه جایی است که دنده به موتور متصل می‌شود .

همچنین می‌توانید با استفاده از دور موتور نیز نقطه اصطکاک را تشخیص دهید ، در نقطه اصطکاک دور موتور شما کاهش پیدا خواهد کرد .

افزایش دنده
در زمانی که دور موتور به ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ رسید ، اقدام به تعویض دنده کنید . نشان‌دهنده دور موتور را ببینید که واحد آن نیز RPM یعنی دور بر دقیقه است . مهم نیست در کدام دنده هستید ، درزمانی که دور موتور در رنج ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ بود دنده را عوض کنید .

از تعویض دنده در دورهای بالاتر و پایین‌تر خودداری کنید ، زیرا می‌تواند باعث لرزیدن یا خاموش شدن ماشین شود .

البته تعویض دنده با دور موتور بستگی خیلی زیادی به نوع ماشین دارد و دور موتور گفته‌شده حالت عمومی دارد .

پای خود را از روی گاز بردارید و کلاچ را با پای چپ بگیرید . درزمانی که می‌خواهید دنده را عوض کنید ، باید پدال گاز را کاملاً رها کرده باشید . کلاچ را تا انتها فشار دهید تا بتوانید به‌راحتی دنده را افزایش دهید .

دنده بعدی را جا بزنید . با دست دنده ، دنده را ۱ عدد به بالا ببرید ، یعنی اگر دنده ۱ هستید به دنده ۲ بروید و غیره . هیچ دنده‌ای را رد نکنید ، زیرا می‌تواند باعث لرزش یا خاموش شدن ماشین شما شود .

برای دیدن دنده‌های مختلف می‌توانید از عددهای روی دست دنده کمک بگیرید .

تا زمانی که نقطه اصطکاک را حس کنید ، کلاچ را آرام بالا بی آورید . تا جاییکه درگیر شدن موتور به گیربکس را حس کنید ، کلاچ را آرام بالا بی آورید . این نقطه جایی است که دنده جدید به موتور متصل می‌شود .

همچنین می‌توانید با استفاده از دور موتور نیز نقطه اصطکاک را تشخیص دهید ، در نقطه اصطکاک دور موتور شما کاهش پیدا خواهد کرد .

در زمانی که کلاچ را بالا می‌آورید ، هم‌زمان پدال گاز را فشار دهید . تصور کنید که هر یک از پاهای شما روی الاکلنگ است . هم‌زمان با بالا آوردن ادامه کلاچ ( بعد از نقطه اصطکاک ) ، به همان اندازه و سرعت پدال گاز را فشار دهید .

اگر پای خود را خیلی سریع روی پدال گاز فشار دهید ، ممکن است ماشین مقداری بلرزد و تغییر دنده نرمی نداشته باشید.

کاهش دنده
پای خود را از روی پدال گاز بردارید . با برداشتن پای خود از روی گاز ، ماشین دیگر شتاب نمی‌گیرد . این کار باعث کاهش دور موتور ماشین شما می‌شود ، بنابراین راحت‌تر می‌توان دنده را کم کرد .

کلاچ را تا آخر فشار دهید . با پای چپ خود کلاچ را تا انتها فشار دهید . اگر کلاچ را کاملاً نگیرید ، تغییر دنده میسر نخواهد بود.

دنده را یک عدد کاهش دهید . در هر دنده‌ای که هستید ، یک عدد آن را کم کنید . اگر در دنده ۱ هستید ، دنده را خلاص کنید. در هنگامی‌که دنده را خلاص می‌کنید نیازی به آرام رها کردن کلاچ نیست .

به‌آرامی پای خود را از روی کلاچ بالا بی آورید و در همان زمان پدال گاز را فشار دهید . بعد از تغییر دنده شما باید کلاچ را آهسته بالا بی آورید . دز زمانی که احساس کردید که کلاچ درگیر شد ، به‌آرامی پدال گاز را فشار دهید تا کاهش دنده نرمی داشته باشید .

بازهم میگوییم برای پیدا کردن نقطه اصطکاک ، می‌توانید از دور موتور استفاده کنید . درزمانی که دور موتور مقداری افت پیدا می‌کند ، آن نقطه ، نقطه اصطکاک است .

در هنگام پارک ، دنده را خلاص کرده و دستی را بکشید . در هنگام پارک کردن حتماً دنده را خلاص کنید ، زیرا با رها کردن کلاچ ماشین خاموش شده یا حرکت می‌کند . ترمزدستی را نیز بکشید ، زیرا بدون آن ماشین به‌خودی‌خود مقداری حرکت خواهد کرد .

اگر در حالتی که ماشین در دنده است آن را خاموش‌کنید ، در هنگام استارت زدن در دفعه بعد ، ماشین مقداری به جلو می‌پرد ، البته اگر آن را قبل از استارت زدن خلاص نکنید .

دنده‌عقب
پدال ترمز را با پای چپ فشار داده و دستی را بخوابانید . پای خود را محکم روی ترمز بگیرید و دستی را بخوابید . این کار از حرکت کردن بی‌مورد ماشین جلوگیری خواهد کرد .

کلاچ را با پای چپ گرفته و دنده‌عقب را جا بزنید . کلاچ را تا آخر بگیرید . درزمانی که کلاچ را گرفتید ، دنده را از روی خلاص به دنده‌عقب ببرید . همچنان پای خود را روی پدال ترمز نیز نگه‌دارید .

از روی دست دنده می‌توانید جای دنده عقب که با حرف R نمایش داده می‌شود را پیدا کنید .

دور موتور را روی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ببرید . درحالی‌که همچنان پای خود را روی کلاچ نگه‌داشته‌اید ، پای راست خود را از روی ترمز برداشته و گاز بدهید تا به دور موتور گفته‌شده برسید .

کلاچ را آرام بالا بی آورید تا ماشین شروع به حرکت کردن کند . با برداشتن آهسته فشار از روی کلاچ ، شما شاهد عقب رفتن ماشین خواهید بود .

وقتی‌که به‌اندازه کافی عقب رفتید ، دوباره کلاچ را بگیرید و ترمز را فشار دهید تا ماشین به ایستد .

نکات مهم

۱ – در خیابان خلوت اقدام به تمرین دنده دادن بکنید .

۲ – با یک راننده باتجربه به تمرین رانندگی و دنده دادن بروید .

۳ – در موقع دنده دادن دنده‌ای را جا نگذارید ، یعنی از دنده ۱ به ۳ نروید یا برعکس . این کار باعث تکان شدید ماشین یا خاموش شدن آن می‌شود .